10 jaar Topotijdreis! Dat is allereerst een felicitatie aan het Kadaster die samen met Esri Nederland het aloude op een regenachtige zondagmiddag met een beker warme chocolademelk en de poes op schoot door een atlas bladeren nieuw digitaal leven inbliezen door de topografische kaartcollectie via een eenvoudige en daardoor doeltreffende online viewer beschikbaar te maken.
Ook bij die digitale variant is de warme chocolademelk een fijn gezelschap. En de poes wandelt gezellig mee over het toetsenbord.
Als datakwaliteitscriticus kijk ik wel scherp naar de temporele kwaliteit van het aangeboden topografische snoepgoed. Tot begin van deze eeuw was de updatefrequentie van de topografische kaarten laag (minimaal 5 jaar, soms 10 jaar) waardoor we bij het Ministerie van VROM ons af en toe genoodzaakt zagen de ontbrekende snelweg of stadsuitbreiding zelf met de hand aan het kaartbeeld toe te voegen, om onze Minister en zijn/haar kompanen in het Kabinet een actueel beeld van Nederland voor te schotelen.
Nu gaat het bij TopoTijdreis per definitie niet perse om een actueel beeld (het gaat immers om historische data), maar wel om een temporeel correct beeld, en als het kan ook een beetje consistent.
Dat betekent drie dingen. Ten eerste dat het getoonde kaartbeeld moet kloppen met het in de viewer gekozen jaartal, ten tweede dat bij in en uitzoomen het kaartbeeld een weergave is van het geselecteerde jaar en ten derde dat het kaartbeeld ook waar 2 of 4 gedigitaliseerde kaartbladen aan elkaar raken een samenhangend beeld opleveren.
Dat is niet eenvoudig, want de oudere kaartbladen (zeker die uit de eerste helft van de 20e eeuw) kenden een nog veel lagere updatefrequentie, soms zelf maar om de 20 jaar (en de Tweede Wereldoorlog gooide dan ook nog eens roet in het "update-eten") en tussen inwinning/verkenning en jaar van uitgifte van een kaartblad kon ook een paar jaar zitten. In Topotijdreis kies je met de jaarschuifbalk dan ook eigenlijk dat jaar van uitgifte, en niet het jaar van inwinning.
Dat die temporele marge groot is kun je mooi zien aan de hand van de bouw van grote voetbalstadions. Daarvan is bouw en opleverjaar vaak wel bekend. De bouw van het Olympische Stadion in Amsterdam-Zuid van architect Jan Wils is gestart in mei 1927, en een krap jaar later is het opgeleverd, 17 dagen voor de start van de Spelen. Er stond voor die tijd al een stadion aan de overkant van de Amstelveense weg. "Het Stadion", want er was in heel Nederland maar één stadion. Bouw gestart in 1913, opgeleverd in 1914, en slechts 15 jaar later, in 1929 (na tijdens de Spelen als hulpstadion te hebben gediend) alweer afgebroken.
Hoe ziet dat er op Topotijdreis uit?
In 1914 was er nog geen stadion te zien:
Pas in 1929 (een jaar ná de Spelen) komt er een stadion tevoorschijn.
Maat wacht eens, dat is het "oude" Stadion, dat in 1929 juist werd afgebroken!
Pas in 1952 komt het Olympisch Stadion op de kaart. Zo te zien mét de in 1937 aangebrachte en in 1998 weer verwijderde tweede ring:
Het beeld van 1951 is heel divers: met nog wel het in 1929 afgebroken "Oude Stadion". We zien echter rechts een veel actueler beeld met oa. het Beatrixpark van 1938. Dat het linkeronderkwadrant anders oogt lijkt een visueel dingetje; het wat fletse, onscherpe kaartbeeld lijkt inhoudelijk in ieder geval hetzelfde als het wel scherpe beeld van de voorafgaande jaren.
Met die eerder genoemde tweede ring is ook wat vreemds aan de hand.
In 1999 lijkt deze verwijderd (gezien de dunnere stadionovaal):
maar 2 jaar later is die tweede ring weer terug!
Pas vanaf 2008 is die ring definitief weg.
En de Rotterdamse Kuip dan? Heel saai: die verschijnt in 1938 (twee jaar na de oplevering) al op de kaart, en blijft dat ook. Vooralsnog tot in de eeuwigheid, want over die nieuwe Kuip wordt al 20 jaar gesproken, maar er wordt nog niets gebouwd ...
Moraal van dit verhaal: Topotijdreis is en blijft een heerlijk digitaal bladerboek, maar denk even goed na voordat je harde conclusies verbindt aan de getoonde jaartallen.
En mocht je meer willen weten over niet alleen temporele maar allerlei aspecten van (geo-)datakwaliteit dan kan ik een blik op het datakwaliteitsraamwerk van Rijkswaterstaat aanraden. Zeer compleet, en toch makkelijk behapbaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten