zondag 28 juli 2019

"Gegeven het feit dat data een cadeautje is" (of: waarom open data een pleonasme is)

"Feiten, feiten, feiten". Onder die naam organiseert de provincie Overijssel al weer enige tijd jaarlijks een congres waar de (on)mogelijkheden van het inzetten van data voor beleidsvorming, monitoring en beheer worden getoond.
Er is vast over die titel nagedacht, maar zelf zou ik "data, data, data" nog mooier vinden.
Een feit is taalkundig immers slechts de gebeurtenis waarvan je getuige kunt zijn, een datum (enkelvoud!) is de vastlegging van dat feit, van die gebeurtenis. Zonder vastlegging vervliegt het feit in de vergetelheid.

Doordat ik onlangs in ICT-verband een aantal malen met de Franse term donnée geconfronteerd werd drong het -mede op basis van mijn middelbare school Frans- tot me door dat die term niet alleen als data vertaald wordt, maar ook als iets dat gegeven is. Oftewel: een gegeven! Evenzo ligt de oorsprong van het enkelvoud van onze data; datum in het Latijn, waar het gift of geschenk betekent.

Laat dat even tot je doordringen en je beseft dat open data een pleonasme is. Data is uit zichzelf al een cadeautje, een gift. Dank je wel!
Hooguit kun je beargumenteren dat open data een uitgepakt cadeautje is, waar de blije ontvanger net het fleurige cadeaupapier van afgescheurd heeft. Wat wel weer mooi is, want uiteindelijk is het doel van open data dat er iemand aan de andere kant van de lijn blij wordt van het open maken van het geschenk.