Stomtoevallig kwamen vanochtend twee artikelen voor mijn leesbril die "big data" en "geo" met elkaar in verband brachten. Allereerst las ik in de weekendbijlage van het NRC een artikel van internetscepticus Evgeny Morozov. Dat artikel is in de Engelstalige versie online te lezen op Slate Magazine, dus lees vooral even mee. Morozov betoogt in het artikel dat "big data" vooral gaat over het ontdekken van een cijfermatig verband tussen verschijnselen door bergen data in de übergrote statistiekmolen te gooien, terwijl het geen enkel inzicht geeft in causaliteit: wordt verschijnsel A door verschijnsel B veroorzaakt, of is het er juist een gevolg van, of zijn beide verschijnselen allebei het gevolg van oorzaak C?
Morozov geeft aan dat big data ons lui maakt; in plaats van op zoek te gaan naar de oorzaak van verschijnselen focussen we alleen maar op de gevolgen: "we hoeven niet te vragen waarom alles is zoals het is, zolang we het maar naar believen kunnen beïnvloeden", schrijft Morozov.
5 minuten later werd ik gewezen op het artikel Mapping the Future with Big Data van Patrick Tucker in "The Futurist", het magazine van de World Future Society. Daarin beschrijft Tucker hoe het simpelweg op elkaar stapelen van bergen data op het eerste inzicht wel inzicht lijkt te bieden, maar dat bij nader inzien juist een dwaalspoor blijkt te zijn: het op een topografische ondergrond projecteren van a) een dataset met sociale woningbouw en b) een dataset met misdaadlocaties geeft slechtsaan dat er correlatie is, maar vertelt helemaal niets over een oorzakelijk verband. "Every map is only as good as the data that built it and the understanding of the map maker", schrijft Tucker na een interview met Jack Dangermond, en "If we can avoid the temptation to view any map as complete, if we can remind ourselves not to simply layer a map of housing subsidies on top of the crime map and call it a day, if we can find the energy to instead go one map further, and then another, and then another, then perhaps GIS will live up to its fullest potential."
Dát is de opgave voor iedere serieuze cartograaf: duidelijk maken dat de kaart niet de ultieme waarheid is, maar een hulmiddel naar het ontdekken van oorzakelijke verbanden. En die oorzakelijke verbanden hoeven helemaal niet ruimtelijk te zijn. "Understanding our world" noemt Esri dat, en dat is wezenlijk meer dan (pseudo-)informatie genereren door datasets te stapelen.
woensdag 26 juni 2013
maandag 24 juni 2013
Geodesign in de "actieagenda architectuur en ruimtelijk ontwerp"?
Vorige week stuitte ik op de "actieagenda architectuur en ruimtelijk ontwerp". Dat gezamenlijke product van de departementen van Infrastructuur & Milieu en Onderwijs, Cultuur & Wetenschap blijkt op 18 september (zegge en schrijve 4 dagen na Carl Steinitz' bezoek aan de VU waar ik in een vorige blog over schreef) door Minister Schultz van Haegen aan de Tweede Kamer te zijn aangeboden. Daarin wordt beschreven wat het belang is van ruimtelijk ontwerp in zijn algemeenheid ("ontwerp helpt andere (top)sectoren verder") en waar de urgentie zit in Nederland (onder meer herbestemming, onderwijshuisvesting, krimp en wateropgaven).
Opvallend is dat waar er in die actieagenda wordt gesproken over "innovatie" en "vernieuwing" dat gaat over a) hoe ontwerp bijdraagt aan innovatie, b) over de veranderende rol omdat gebruikers ("the people of the place, in Carl Steinitz' terminologie) door ontwikkelingen in de ICT beter geïnformeerd zijn dan vroeger, én omdat die gebruikers steeds vaker een actieve rol hebben, soms zelfs als (mede-)opdrachtgever en c) over een nieuwe typen ruimtelijke opgaven . Maar dat technologische ontwikkelingen én gemakkelijker beschikbaar van steeds meer data tot innovatieve vormen van ontwerp kan leiden lees ik niet in de actieagenda.
Misschien kan er op de European Geodesign Summit in september 2013 een workshop worden gewijd aan het doorspitten van de "actieagenda architectuur en ruimtelijk ontwerp" om te kijken waar Geodesign tussen de regels kan worden gelezen, of waar een Geodesign paragraaf kan worden toegevoegd. Daarmee wordt Geodesign uit de geo-ict-hoek getrokken en neergezet als wat het echt is: een logische, 21e eeuwse vorm van ruimtelijk ontwerp.
Ruimtelijk ontwerp dat trouwens geen doel op zich is, maar "slechts" een methodiek om in het planningsproces partijen tot een "common picture" te laten komen. Zo klinkt het heel bescheiden, maar die rol is wel essentieel.
Gelukkig zitten het kloppend hart van ruimtelijk ontwerpend Nederland en dat van het geo-informatiebeleid zo'n beetje op dezelfde gang in het Ministerie van IenM aan de Haagse Plesmanweg. Dat is niet nieuw, ruimtelijk ontwerp en geo-informatie zaten al in de jaren tachtig van de vorige eeuw bijna bij elkaar op schoot bij de toenmalige Rijksplanologsiche Dienst (RPD). Wel nieuw is dat in een belangrijk beleidsdocument, de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) ruimtelijk ontwerp en geo-informatie zo'n beetje in één adem worden genoemd, dus wie weet gaat het langverwachte huwelijk tussen die twee er toch nog eens van komen.
Nb. Om die cross-over te vergemakkelijken: die structuurvisie staat sinds afgelopen weekend in maar liefst twee vormen in PDOK: een keer als onderdeel van alle vigerende ruimtelijke plannen (ook bekend van RO-Online), en daarnaast nog eens als losse geodataset: ruim 200 Mb aan shapefiles!
Opvallend is dat waar er in die actieagenda wordt gesproken over "innovatie" en "vernieuwing" dat gaat over a) hoe ontwerp bijdraagt aan innovatie, b) over de veranderende rol omdat gebruikers ("the people of the place, in Carl Steinitz' terminologie) door ontwikkelingen in de ICT beter geïnformeerd zijn dan vroeger, én omdat die gebruikers steeds vaker een actieve rol hebben, soms zelfs als (mede-)opdrachtgever en c) over een nieuwe typen ruimtelijke opgaven . Maar dat technologische ontwikkelingen én gemakkelijker beschikbaar van steeds meer data tot innovatieve vormen van ontwerp kan leiden lees ik niet in de actieagenda.
Misschien kan er op de European Geodesign Summit in september 2013 een workshop worden gewijd aan het doorspitten van de "actieagenda architectuur en ruimtelijk ontwerp" om te kijken waar Geodesign tussen de regels kan worden gelezen, of waar een Geodesign paragraaf kan worden toegevoegd. Daarmee wordt Geodesign uit de geo-ict-hoek getrokken en neergezet als wat het echt is: een logische, 21e eeuwse vorm van ruimtelijk ontwerp.
Ruimtelijk ontwerp dat trouwens geen doel op zich is, maar "slechts" een methodiek om in het planningsproces partijen tot een "common picture" te laten komen. Zo klinkt het heel bescheiden, maar die rol is wel essentieel.
Gelukkig zitten het kloppend hart van ruimtelijk ontwerpend Nederland en dat van het geo-informatiebeleid zo'n beetje op dezelfde gang in het Ministerie van IenM aan de Haagse Plesmanweg. Dat is niet nieuw, ruimtelijk ontwerp en geo-informatie zaten al in de jaren tachtig van de vorige eeuw bijna bij elkaar op schoot bij de toenmalige Rijksplanologsiche Dienst (RPD). Wel nieuw is dat in een belangrijk beleidsdocument, de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) ruimtelijk ontwerp en geo-informatie zo'n beetje in één adem worden genoemd, dus wie weet gaat het langverwachte huwelijk tussen die twee er toch nog eens van komen.
Nb. Om die cross-over te vergemakkelijken: die structuurvisie staat sinds afgelopen weekend in maar liefst twee vormen in PDOK: een keer als onderdeel van alle vigerende ruimtelijke plannen (ook bekend van RO-Online), en daarnaast nog eens als losse geodataset: ruim 200 Mb aan shapefiles!
zondag 9 juni 2013
Geodesign: ruimtelijk ontwerp op z'n Agile's
Bijna driekwart jaar geleden werd ik door GeoNovum-directeur Rob van der Velde uitgenodigd om op de Amsterdamse VU bij een lezing van dr. Carl Steinitz aan te schuiven. Onderwerp: Geodesign. Op dat moment was Geodesign voor mij nog een onbekend thema. Wel had ik in de pakweg 8 voorafgaande jaren bij het Ministerie van I&M (voorheen VROM) als geo-specialist gewerkt op de afdeling die zich ook met ruimtelijk ontwerp bezig hield. Had ik al die tijd zó in het midden van de Geodesign-orkaan gezeten dat ik niet doorhad dat ik continue aan het Geodesignen was? Want ja, we hadden wel ArcGIS én ArcSketch én Illustrator op onze computers staan! En was Geodesign dan niet meer dan een nieuwe naam voor een al heel lang bestaand concept? (En ook op het moment dat ik dit stuk schrijf levert de combinatie "geodesign" en "ruimtelijk ontwerp" bij Google slechts 2 hits op).
Die dag in september werd zeer enthousiast geopend door Henk Scholten, waarna een introrondje langs de ongeveer 50 aanwezigen leerde dat we met een breed gezelschap aanwezig waren. Da's altijd interessant. Carl Steinitz vertelde boeiend, over "changing geography through design", over hoe "the people of the place", IT, wetenschap en ontwerp in samenwerking tot een goed ruimtelijk ontwerp komen. Wel vroeg ik me af in hoeverre dit nu specifiek voor "geography" was: is niet ieder goed ontwerp een samenwerking van die 4 groepen? En ik miste de politiek-bestuurlijke factor in Steinitz' betoog: ook goede ontwerpen kunnen politiek onhaalbaar zijn.
Geënthousiasmeerd diezelfde dag nog naar de boekhandel om het boek "A framework for geodesign" te bestellen. En vreemd genoeg kwam ik daar niet doorheen. Wat wordt mij voor nieuws verteld? Ik miste de spanning er in, de drive waardoor je nieuwsgierig bent naar de volgende pagina. Dus na pakweg 65 van de 200 bladzijden ging het boekwerk de kast weer in.
Toch blijft de kreet "Geodesign" tot op heden in mijn hoofd rondzingen. Inmiddels ben ik er op uit gekomen dat "real-time" het toverwoord is. Omdat de processorcapaciteit anno 2013 zo groot is dat we ontwerpen "real-time" in 3D kunnen doorrekenen. Omdat alle benodigde geo-informatie tegenwoordig dankzij het gebruik van webservices er ter plekke met de bytes bijgesleept kan worden. Omdat dat proces niet meer tussen 9 en 5 in een met computers volgestouwd rekencentrum moet plaatsvinden maar anywhere, anytime uitgevoerd kan worden.
Dus niet langer meer de lineaire aanpak van een serie randvoorwaarden opstellen, binnen dat kader een ontwerp maken (uiteraard met een aantal varianten) en die tegen elkaar afzetten. Nee: ontwerpen, toetsen, aanpassen (of weggooien), toetsen. In een snelkookpan, samen met alle stakeholders. Klaar terwijl u wacht!
Verrek, het lijkt wel een Agile-aanpak! Een aanpak die we met name uit de software ontwikkeling kennen, maar die langzamerhand ook in andere vakgebieden wordt toegepast.
Geodesign is wat mij betreft dus vooral een proces: ruimtelijk ontwerp met een Agile-aanpak. De opgave voor de geo-sector zit er in die Agile-aanpak (mede) mogelijk te maken.
Die dag in september werd zeer enthousiast geopend door Henk Scholten, waarna een introrondje langs de ongeveer 50 aanwezigen leerde dat we met een breed gezelschap aanwezig waren. Da's altijd interessant. Carl Steinitz vertelde boeiend, over "changing geography through design", over hoe "the people of the place", IT, wetenschap en ontwerp in samenwerking tot een goed ruimtelijk ontwerp komen. Wel vroeg ik me af in hoeverre dit nu specifiek voor "geography" was: is niet ieder goed ontwerp een samenwerking van die 4 groepen? En ik miste de politiek-bestuurlijke factor in Steinitz' betoog: ook goede ontwerpen kunnen politiek onhaalbaar zijn.
Geënthousiasmeerd diezelfde dag nog naar de boekhandel om het boek "A framework for geodesign" te bestellen. En vreemd genoeg kwam ik daar niet doorheen. Wat wordt mij voor nieuws verteld? Ik miste de spanning er in, de drive waardoor je nieuwsgierig bent naar de volgende pagina. Dus na pakweg 65 van de 200 bladzijden ging het boekwerk de kast weer in.
Toch blijft de kreet "Geodesign" tot op heden in mijn hoofd rondzingen. Inmiddels ben ik er op uit gekomen dat "real-time" het toverwoord is. Omdat de processorcapaciteit anno 2013 zo groot is dat we ontwerpen "real-time" in 3D kunnen doorrekenen. Omdat alle benodigde geo-informatie tegenwoordig dankzij het gebruik van webservices er ter plekke met de bytes bijgesleept kan worden. Omdat dat proces niet meer tussen 9 en 5 in een met computers volgestouwd rekencentrum moet plaatsvinden maar anywhere, anytime uitgevoerd kan worden.
Dus niet langer meer de lineaire aanpak van een serie randvoorwaarden opstellen, binnen dat kader een ontwerp maken (uiteraard met een aantal varianten) en die tegen elkaar afzetten. Nee: ontwerpen, toetsen, aanpassen (of weggooien), toetsen. In een snelkookpan, samen met alle stakeholders. Klaar terwijl u wacht!
Verrek, het lijkt wel een Agile-aanpak! Een aanpak die we met name uit de software ontwikkeling kennen, maar die langzamerhand ook in andere vakgebieden wordt toegepast.
Geodesign is wat mij betreft dus vooral een proces: ruimtelijk ontwerp met een Agile-aanpak. De opgave voor de geo-sector zit er in die Agile-aanpak (mede) mogelijk te maken.
Abonneren op:
Posts (Atom)